Ngày 17-4-1975, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Cộng hòa Graham A. Martin vẫn tin rằng, nếu Thiệu ra đi, có thể thương thuyết với Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam để mong tìm giải pháp tốt hơn cho Việt Nam Cộng hòa. 19 giờ 30 phút ngày 21-4-1975, tại phòng khánh tiết Dinh Độc Lập, trước một số chính khách của Việt Nam Cộng hòa, Nguyễn Văn Thiệu đọc diễn văn từ chức, trao quyền cho Phó Tổng thống Trần Văn Hương theo quy định của Hiến pháp.
16 giờ 45 ngày 28-4-1975, tại Dinh Độc Lập lại diễn ra lễ bàn giao chức vụ giữa Tổng thống Trần Văn Hương và tân Tổng thống Dương Văn Minh. 8 giờ sáng ngày 30-4-1975, tại Phủ Thủ tướng, trước các thành viên Chính phủ, Dương Văn Minh tuyên bố sẽ trao quyền cho Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam.
9 giờ 30 phút ngày 30-4-1975, Đài Phát thanh Sài Gòn phát lời kêu gọi buông súng của Tổng thống Dương Văn Minh: “Tôi yêu cầu tất cả các anh em chiến sĩ Việt Nam Cộng hòa hãy bình tĩnh, không nổ súng và ở đâu ở đó… Chúng tôi ở đây chờ gặp Chánh phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam để cùng nhau thảo luận lễ bàn giao chánh quyền trong vòng trật tự, tránh đổ máu vô ích của đồng bào”. Sau lời kêu gọi của Tổng thống Dương Văn Minh là lời của Chuẩn tướng Nguyễn Hữu Hạnh: “Thay mặt Tổng Tham mưu trưởng quân đội Việt Nam Cộng hòa, tôi ra lệnh cho tất cả quân nhân các cấp nghiêm chỉnh thi hành lệnh của Tổng thống về ngừng chiến”.
Dương Văn Minh được đưa từ Phủ Thủ tướng về Dinh Độc Lập. Lúc này tại Dinh Độc Lập, đại diện nội các Nguyễn Bá Cẩn – nguyên Phó Thủ tướng Nguyễn Văn Hảo, cùng một số thành viên Nội các, Nghị sĩ Vũ Văn Mẫu đang có mặt để bàn giao và trình diện nội các mới vào 10 giờ sáng như kế hoạch đã định.
Đa số những người có mặt tại Dinh Độc Lập đều căng thẳng và lo âu. Trên đại lộ Thống Nhất, đoàn xe tăng đang tiến vào Dinh. Dẫn đầu đội hình là xe tăng mang số hiệu 843 thuộc Lữ đoàn xe tăng 203, Quân đoàn 2 tiến sát hàng rào, húc vào cổng phụ bên trái, một cánh cổng đổ nghiêng. Đại đội trưởng Bùi Quang Thận chỉ huy xe 843 nhanh chóng cầm lá cờ giải phóng, nhảy khỏi xe chạy vào bên trong. Lúc này, xe tăng 390 do Trung úy, Chính trị viên đại đội Vũ Đăng Toàn chỉ huy chạy đến, tăng tốc lao thẳng, một cánh cửa đổ sập, cánh còn lại bung bản lề đổ nghiêng. Chiếc xe lao lên bồn cỏ trước Dinh. Vũ Đăng Toàn ra lệnh cho lái xe và một pháo thủ ở lại canh phòng, còn mình vào yểm trợ cho đồng đội Bùi Quang Thận. Một số chiến sĩ quân Giải phóng chạy vào bên trong Dinh, vài người đưa Dương Văn Minh, Vũ Văn Mẫu và Nội các vào phòng họp. 11 giờ 30 phút ngày 30- 4-1975, lá cờ xanh đỏ sao vàng của quân Giải phóng được Bùi Quang Thận kéo lên tung bay trên nóc Dinh Độc Lập.
Dưới sân, những chiếc xe tăng tiếp tục tiến vào, quân Giải phóng càng lúc càng đông. Dương Văn Minh và Vũ Văn Mẫu được đưa lên xe Jeep sang Đài Phát thanh Sài Gòn để thu âm lời tuyên bố đầu hàng.
Khoảng 13 giờ 30 phút ngày 30-4-1975, lời tuyên bố đầu hàng của Dương Văn Minh được phát đi trên làn sóng của Đài Phát thanh: “Tôi, Đại tướng Dương Văn Minh, Tổng thống chánh quyền Sài Gòn, kêu gọi quân lực cộng hòa hạ vũ khí đầu hàng không điều kiện quân Giải phóng miền Nam Việt Nam. Tôi tuyên bố chánh quyền Sài Gòn từ trung ương tới địa phương phải giải tán hoàn toàn, giao toàn bộ chánh quyền cho Chánh phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam”. Chính ủy Bùi Văn Tùng thay mặt quân Giải phóng đọc lời tuyên bố chấp nhận sự đầu hàng của Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Dương Văn Minh. Chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng Sài Gòn – Gia Định toàn thắng.

Xe tăng đầu tiên của quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập trưa ngày 30-4-1975

(Nguồn: Ảnh của Francoise Demulder, lưu tại Hội trường Thống Nhất)

 

Xe tăng quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập trưa ngày 30-4-1975

(Nguồn: Ảnh của Borries Gallasch, lưu tại Hội trường Thống Nhất)

Tổng thống Dương Văn Minh, Thủ tướng Vũ Văn Mẫu rời Dinh Độc Lập để đến Đài Phát thanh đọc tuyên bố đầu hàng, trưa 30-4-1975

(Nguồn: Nhiếp ảnh gia Ngọc Đản – Thông tấn xã Việt Nam)

TRƯNG BÀY

TỪ DINH NORODOM ĐẾN DINH ĐỘC LẬP

1868 – 1966